Top
  >  Zwanger   >  Rhesusfactor: dit moet je weten voor je zwangerschap

Rhesusfactor. Wederom zo’n woord waar je voor je zwangerschap (of misschien zelfs na je zwangerschap) nog nooit van gehoord hebt. En dat is niet gek omdat er maar relatief weinig zwangeren te maken krijgen met dit begrip en de bijbehorende consequenties. Een Rhesusfactor zegt iets over jouw bloedgroep en is belangrijk om te weten vanwege het contact met het bloed van de baby. De meeste vrouwen zijn namelijk Rhesus positief en het positieve daaraan is dat dit enkel fijn is om te weten maar je hier verder niks mee hoeft te doen. Wanneer je Rhesus negatief blijkt, kan dit zonder medische begeleiding gevolgen hebben voor de gezondheid van jouw kleintje. 

Wanneer bij de verloskundige of gynaecoloog bekend is dat je in verwachting bent, zul je naast je eerste echo een eerste bloedonderzoek krijgen. Tijdens dit bloedonderzoek wordt er gekeken naar jouw bloedgroep. Naast de bloedgroepen, A, B, AB of O zijn er nog twee categorieën die in het geval van zwangerschap zeer belangrijk zijn om te weten te komen, namelijk: Rhesus positief of Rhesus negatief. Het merendeel van de vrouwen is Rhesus positief en een veel kleinere groep (ca. 15%) is Rhesus negatief. Wanneer je Rhesus negatief bent, is het belangrijk dat er verder onderzoek plaatsvindt om te voorkomen dat jouw baby Rhesusziekte op kan lopen. Een ingewikkeld verhaal maar zeker fijn om hier al wat meer over te weten wanneer je te horen krijgt dat je Rhesus negatief bent. 

Rhesus negatief

Door corona weten we inmiddels vrij goed wat antistoffen zijn en hoe deze hun werk doen. In veel gevallen leveren antistoffen goed werk maar in het geval van bloedgroepen is dit niet altijd het geval. Wanneer Rhesus negatief bloed in contact komt met Rhesus positief bloed gaat het Rhesus negatieve bloed in de aanval. Het lichaam en haar bloedcellen gaan in strijd tegen de positieve bloedcellen omdat het deze herkent als indringer. Je kunt je voorstellen dat wanneer de moeder Rhesus negatief is en de baby Rhesus positief is, dit bij het in contact komen van het bloed tot een onwenselijke situatie kan leiden voor de kleine. 

Wanneer je Rhesus negatief blijkt te zijn (of dit al wist vanwege een eerdere zwangerschap, miskraam, andere medische redenen of bijvoorbeeld doordat je bloeddonor bent) volgt een extra onderzoek in de 27e week van je zwangerschap. Er wordt dan gekeken of de baby Rhesus positief of Rhesus negatief is. Dit wordt onderzocht door wat bloed bij de moeder af te nemen. In jouw bloed zit namelijk een bepaalde hoeveelheid erfelijk materiaal van de baby waaruit blijkt welke bloedgroep (positief of negatief) de baby heeft. Indien blijkt dat de baby Rhesus positief is, zul je in week 30 een ongevaarlijke Rhesusprik krijgen die voorkomt dat jouw lichaam antistoffen zal aanmaken wanneer het in contact komt met het bloed van de baby. Ook direct na de geboorte zul je deze prik krijgen. 

Waarom kan het gevaarlijk zijn wanneer zwangeren Rhesus negatief zijn?

Zoals aangegeven ziet Rhesus negatief bloed, Rhesus positief bloed als indringer en zal het antistoffen gaan aanmaken. Wanneer jouw baby Rhesus positief blijkt en jij zelf negatief bent, kan het daarom gevaarlijk zijn voor de kleine wanneer jullie bloed met elkaar in contact komen. Jouw antistoffen zullen namelijk het bloed van je baby’tje gaan aanvallen waardoor bloedarmoede en/of (ernstige) vochtophoping bij de baby kan ontstaan of de baby zou kunnen overlijden. 

Het is niet gek dat je je zorgen maakt om jouw kindje wanneer je Rhesus negatief blijkt te zijn. De risico’s voor de kleine zijn namelijk niet verwaarloosbaar en kunnen zeer ernstig zijn. Je zal je misschien afvragen waarom er pas in week 27 geconstateerd wordt welke bloedgroep jouw kleintje heeft en waarom je pas in week 30 een prik krijgt. Dit heeft er alles mee te maken dat er slechts in 3,5% van alle zwangerschappen contact is tussen het bloed van de moeder en de baby en dit vrijwel nooit voor de 30e week voorkomt. De bloedbanen tussen moeder en kind zijn namelijk van elkaar gescheiden. De placenta regelt het uitwisselen van belangrijke stoffen in de buik.

Wanneer er sprake is van een trauma (bijvoorbeeld bij schoppen of stompen in de buik of een ongeluk) is de kans aanwezig dat het bloed van de moeder en de baby met elkaar in contact komt. Er zal daarom altijd direct een Rhesusprik gegegeven worden in zo’n situatie wanneer je Rhesus negatief bent. De Rhesusprik zorgt ervoor dat jouw lichaam gedurende de zwangerschap geen antistoffen aanmaakt. 

Volgende zwangerschap

De kans dat het bloed van moeder en kind tijdens een zwangerschap met elkaar in contact komen is klein. Na de zwangerschap en tijdens de bevalling is dit vaak wel het geval. Bij het herkennen van het Rhesus positieve bloed zal de moeder antistoffen gaan aanmaken. Deze antistoffen blijven in het lichaam zitten waardoor het bij een volgende zwangerschap wel meer risico’s met zich mee brengt. Medische begeleiding maakt de kans klein dat je kindje daadwerkelijk ziek wordt.

Ook bij trauma, een curretage, miskraam, vlokkentest of vruchtwaterpunctie bestaat de kans dat het bloed van moeder en kind met elkaar in aanraking komen. Mocht je bij een eerste zwangerschap weten dat je Rhesus negatief bent en om wat voor reden dan ook in contact bent geweest met Rhesus positief bloed, is het dus van belang om dit te melden bij jouw verloskundige of gynaecoloog.